Postępowanie w przypadku bólu przebijającego u chorych na nowotwory złośliwe. Podsumowanie stanowiska międzynarodowej grupy ekspertów.

 

Wprowadzenie

 

Ból przebijający istotnie wpływa na codzienne funkcjonowanie chorych na nowotwory złośliwe. W treści Deklaracji Montrealskiej podkreślono, że wszyscy ludzie mają prawo do postępowania opanowującego dolegliwości bólowe. W 2013 roku w „Journal of the National Comprehensive Cancer Network” opublikowano artykuł, w którym dokonano przeglądu istniejących, nielicznych zaleceń dotyczących postępowania w przypadku bólu przebijającego. Przeprowadzono także ich zwięzłą syntezę. Na podstawie oryginalnego artykułu przygotowano niniejsze podsumowanie.

 

Definicje

 

1. Ból przebijający definiuje się jako przejściowe nasilenie dolegliwości bólowych, występujące u chorego odczuwającego ciągły ból o stałym natężeniu, dobrze opanowany za pomocą opioidów podawanych przez całą dobę. Należy odróżnić ból przebijający od bólu występującego przed podaniem następnej dawki leku przeciwbólowego, a związanego z ustępowaniem działania tego leku pod koniec odstępu między kolejnymi dawkami (tzw. ból końca dawki).
2. Ból przebijający może się pojawiać samoistnie lub pod wpływem jakiegoś (dającego się przewidzieć lub nie) czynnika wyzwalającego (wówczas określa się go jako ból incydentalny).
3. Ból przebijający może mieć różny charakter, ale zazwyczaj narasta szybko (mediana 3 min), trwa krótko (mediana 30-60 min) i ma znaczne natężenie.
4. Występowanie bólu przebijającego wiąże się ze znamiennym pogorszeniem jakości życia oraz ze współwystępowaniem uczucia niepokoju i depresji.

 

Rozpoznawanie

 

1. Podstawowe znaczenie ma ocena adekwatności leczenia bólu podstawowego. Jeśli pomimo właściwego leczenia bólu podstawowego występują krótkotrwałe zaostrzenia dolegliwości bólowych, spełniające kryteria zawarte w definicjach przywołanych wcześniej, należy rozpoznać ból przebijający.
2. Do oceny bólu przebijającego można wykorzystać specjalne kwestionariusze (np. Breakthrough Pain Questionnaire, Alberta Breakthrough Pain Assessment Tool, Episodic Pain Documentation Sheet, Breakthrough Pain Assessment Tool), jednak dane z piśmiennictwa i doświadczenie kliniczne w ich stosowaniu są ograniczone.
3. Ocena bólu przebijającego nie różni się od oceny innych rodzajów bólu u chorych na nowotwory. W szczególności należy określić:
   1) okoliczności i częstotliwość występowania bólu
   2) czas trwania epizodów bólu
   3) występowanie okoliczności zwiększających lub zmniejszających natężenie bólu
   4) odpowiedź na dotychczas stosowane leki przeciwbólowe lub inne podejmowane działania.
   Należy również ocenić: występowanie objawów towarzyszących epizodom bólu przebijającego oraz wpływ bólu przebijającego na jakość życia i codzienne funkcjonowanie chorego.
4. Szczególnie ważna jest precyzyjna identyfikacja ewentualnych czynników wyzwalających epizody bólowe.

 

[źródło] Leczenie i komentarz czytaj na mp.pl >.